Wat doen pandemieën met de reisbranche?

De reisbranche heeft door het coronavirus flinke klappen gekregen. Reizen naar het buitenland wordt al een hele lang tijd afgeraden en er wordt gevraagd alleen te reizen als dit echt noodzakelijk is. Een jaar geleden werd het coronavirus benoemt tot pandemie en heeft het al heel wat slachtoffers gemaakt. Toch heeft de wereld ook nog heel wat andere pandemieën meegemaakt. Wat kunnen we daar eigenlijk van leren en wat doen pandemieën met de reisbranche?

Pandemieën

Velen van ons houden ontzettend veel van reizen, nieuwe culturen ontdekken en vooral leuke dingen doen. Toch is reizen niet altijd iets goeds geweest. Vele pandemieën zijn namelijk ontstaan door het reizen. De geschiedenis leert dat door ontdekkingsreizen, handelsverkeer en oorlogen besmettelijke ziekten makkelijk te verspreiden waren. Virussen kwamen zo op plekken waar mensen nog geen afweer hadden tegen het virus en werden ziek.

Bijvoorbeeld de Zwarte Dood die in de 14e eeuw arriveerde in de steden Venetië en Florence. Het virus werd via ratten, die waren meegereisd op vrachtschepen uit Egypte, meegenomen. De pokken die in de middeleeuwen een groot deel van de Latijns-Amerika bevolking deed wegvagen kwam daar terecht door Spaanse ontdekkingsreizigers. De Spanjaarden brachten vervolgens, zonder het te weten, waarschijnlijk syfilis mee terug naar Europa, waar de ziekte zich weer snel kon verspreiden. En sommige wetenschappers denken dat de Spaanse Griep, die in 1918 en 1919 om zich heen greep, in Europa belandde via Amerikaanse militairen die meevochten in de Eerste Wereldoorlog.

SARS

Maar hoe snel herstelt de reisbranche zich eigenlijk na een pandemie? We gaan even terug naar het jaar 2003, waarin er ook een coronavirus uitbrak, namelijk de SARS-uitbraak. Wereldwijd raakten ruim 8.000 mensen besmet met het SARS-virus, waarvan er 774 overleden. In totaal werden er 17 landen getroffen door het virus, Nederland en België bleven ongedeerd.

Toch heeft dit virus een wereldwijde impact gehad op de toeristische sector. In 2002 groeide het toerisme met ongeveer 3%, maar na de uitbraak van het SARS-virus in 2003 kwam aan deze groei in Azië en Oceanië een einde. Op sommige plekken in deze werelddelen zagen ze het toerisme zelfs met de helft verminderen. Ook het westelijke gedeelte van Europa zag het toerisme dalen met -1,4%. Maar kijkend naar geheel Europa bleef het toerisme stabiel. Toch waren er wel een aantal belangrijke bestemmingen binnen Europa die het toerisme sterk zagen dalen door het SARS-virus. Nederland ontving in 2003 4% minder internationale gasten. En vanuit Azië is deze daling een stuk sterker: -15%. Vanuit Amerika -9% en vanuit Europa -2%.

Toch herstelde de toeristische sector zich weer snel na de SARS-uitbraak. In 2004 groeide het toerisme in Azië weer met 28%. Nadat de SARS-uitbraak in China weer onder controle was, was de reissector weer na 6 maanden terug zoals het was voor de uitbraak. En zelfs in 2004 was het aantal buitenlandse gasten weer hoger dan in het jaar voor de uitbraak. Het inkomend toerisme naar Nederland herstelde ook snel. En ook de impact op de Europese internationale luchtvaart was maar tijdelijk.

NBTC

Over het algemeen is elke crisis anders is en daarom niet met elkaar te vergelijken, toch zijn er wel bepaalde patronen die hetzelfde zijn als we kijken naar de reisbranche. Het NBTC, Nederlandse bureau voor Toerisme & Congressen, heeft deze patronen op een rijtje gezet:

De impact die eerdere crisissen hebben gehad op het internationaal reisgedrag was in alle gevallen tijdelijk. Ook hing het altijd heel erg af van het soort crisis, bijvoorbeeld regionaal, nationaal of zelfs internationaal. Uit het verleden kunnen we concluderen dat internationaal toerisme weer sterk herstelde na periodes van externe crisissituaties, zoals na de SARS-uitbraak. Het is daarom te verwachten dat er ook na de huidige coronacrisis herstel zal zijn. De snelheid van het herstel wisselt echter.

Bron: NBTCmagazine (Bron: UNWTO (2020); de Volkskrant (2020); Elsevier (2010); IATA Economics (2017))